بازنمایی رسانه ای از بیماری کرونا
مقدمه
از نظر ریچارد بازنمایی در رسانه ها عبارت است از نحوه ساختی که رسانه های جمعی از جنبه هایی از واقعیت مثل افراد، مکانها، اشیا، اشخاص، هویت های فرهنگی و دیگر مفاهیم مجرد می سازد. تجلی و نمودار شدن باز نمایی ها ممکن است به صور گفتاری، نوشتاری یا تصاویر متحرک باشد(احمدی،جواهری:1396).جریان مداوم و مکرر بازنمایی رسانه ها از جهان واقع به طرز قوی بر ادراکت ها و کنش های مخاطبان تأثیر می گذارد، زیرا فرض بر این است که این بازنمایی ها عین واقعیت است (مهدی زاده، ۱۳۸۴ : ۱۲۶-۱۲۷).معانی و مفاهیم موجود در پیام هایی که از شیوع بیماری کرونا در رسانه ها انتشار یافته اند اساس این بازنمایی را شکل می دهد که در آن می توان به یک سری اطلاعات نادرست از سیاست های رسانه ای در رابطه با این بیماری پی برد.
بازنمایی رسانه ای کرونا در چین
در بازنمایی از بیماری کرونا ، نمایشی خاص از این ویروس و کشورهایی که درگیر آن هستند در رسانه ها به وجود آمده است ؛ ترامپ چه در اخبار و چه در فضای مجازی از این بیماری به عنوان ویروس چینی یاد کرد و همچنین پومپو وزیر خارجه آمریکا کرونا را به چین ربط داده و بارها از این بیماری به عنوان «ویروس ووهان» نام برده است.
بنابراین،ساکن ووهان بودن یا حتی فقط چینی بودن «دیگری» خطرناکی تلقی می شود که ورود به آن ممنوع می شود و حتی عامل این شیوع می باشد و در نتیجه چنین روایت های خطرناکی به جای آنکه همدلی و همدردی برای قربانیان را به ارمغان آورد بیشتر موجب خشونت و نژاد پرستی می شود و در همین حال در فضای مجازی برای نشان دادن چینی ها به عنوان «دیگری»، دعوت به سرکوب خوردن خفاش ها و حیوانات دیگر کرده اند درحالی که خفاش ها در بسیاری از نقاط جهان از آفریقا تا اقیانوسیه مصرف می شوند؛ هال مفهوم "دیگری" را به عنوان یکی از مفاهیم بنیادین در بازنمایی می داند و بحث خود را با این سوال آغاز می کند که ما چگونه مردم و مکان هایی را که به وضوح "متفاوت" با ما هستند را نمایش می دهیم؟ و چرا "تفاوت" مفهوم مناقشه انگیز در بازنمایی است؟(مهدی زاده:1387).برای مثال هنگ کنگ در فضای مجازی عکس هایی از رستوران های چینی که در حال سرو موش های تازه متولد شده و سوپ خفاش ها هستند با هشتک هایی قرار می دهد.
در فیس بوک یک وبلاگ نویس تصویری از یک راننده را منتشر کرد که به مشتریان سرزمین چین خدمات ارائه نمی دهد و با پیامی بیان می کند«اگر شما چینی هستید از شما استقبال نمی شود زیرا شما همه ویروس ووهان دارید»یک تصویر گسترده با انتشار یک بنر در شانگهای با این پیام:«افرادی که از هوبئی برمی گردند همه وقت بمب هستند».تئوری بازنمایی اجتماعی بر این عقیده استوار است که وقتی جامعه با یک رویداد مهم روبرو می شود ، ایده های مشترک ، به مردم در توضیح و درک واقعه کمک می کند ،این ایده های مشترک اغلب از طریق رسانه ها تولید می شوند(Heffernan, Misturelli.,Thomson: 2011). و جریان مداوم و مکرر بازنمایی رسانه ها از جهان واقع به طرز قوی بر ادراکت ها و کشش های مخاطبان تأثیر می گذارد، زیرا فرض بر این است که این بازنمایی ها عین واقعیت است (مهدی زاده، ۱۳۸۴ : ۱۲۶-۱۲۷).
یک روزنامه دانمارکی کاریکاتوری با شکل ویروس کرونا به جای علائم نقشه جمهوری خلق چین منتشر کرد و همچنین مجله اکونومیست کره زمین ماسکی با پرچم چین منتشر کرده است«در رهیافت نشانه شناسی هر چیزی من جمله کلمات،تصاویر و خود چیزها می تواند به مثاله دال هایی برای تولید معنا به کارگرفته شود و به طورکلی روشی برای تحلیل چگونگی انتقال معنی به واسطه بازنمایی های بصری است.در این رهیافت بازنمایی شیوه ای تصور می شود که در آن کلمات در درون زبان به مثابه نشانه به کار گرفته می شوند(خالق پناه،165:1387).
از طرف دیگر اطلاعات در مورد ویروس کرونا به شدت در رسانه های اجتماعی چین کنترل می شود. سانسور محتوای COVID-19 در مراحل اولیه شیوع این بیماری آغاز شد آن ها با وارد کردن کلمات کلیدی در رابطه نکوهش دولت و برای حفظ چهره مثبت به سانسور پرداخته و اگر پیامی حاوی چنین کلماتی بود حذف می شود برای مثال در تصویر زیر از سانسور وی چت یک کاربر تلاش می کند تا پیام های حاوی ترکیب کلمات کلیدی سانسور شده در رابطه با ویروس کرونا را ارسال کند. کاربر دارای حساب کاربری چین پیام ها را دریافت نمی کند زیرا آنها شامل ترکیب کلمات سانسور شده هستند(Ruhan,Knockel,Nishihata:2020).
بازنمایی رسانه ای کرونا در ایران
در صدا و سیمای ایران برای اینکه ثابت کنند اوضاع درمانی ایتالیا بدتر از ماست تصاویر مربوط به اسکان خیابانی مربوط به زلزله کرواسی را یه جای بیماران کرونایی پخش کردند و مدام روی آمار مرگ و میر بالا و ابتلا در ایتالیا و اسپانیا، هجوم مردم آمریکا و اروپا به فروشگاه‌ها و درگیری بین مردم برای دستمال توالت و صف کشیدن مردم آمریکا در صف خرید اسلحه در پی شیوع کرونا مانور داده می شود،پس می توان گفت باز نمایی شیوه ای است که از طریق آن واقعیت را واجد معنا می سازیم. همچنین معناهایی که درباره خودمان و دیگران و جهان پیرامونمان ایجاد می کنیم، از طریق باز نمایی با یکدیگر سهیم می شویم یا مورد مجادله قرار می دهیم (مهدی زاده، ۱۳۸۷: 16)
و از طرف دیگر رسانه هایی بی بی سی اخباری در رابطه با عدم توانایی مسئولان درمدیریت و سردرگمی آن ها در مواجهه با این ویروس،تصمیم های ناپخته و نسنجیده،مرگ و میر در رابطه با مصرف الکل و مشکلات بهداشتی ایران را بازنمایی می کنند همچنین آن ها با انتشار کلیپ هایی درباره کرونا گرفتن مسئولین ایران،گورهای دسته جمعی،تصاویر اماکن مذهبی و به ویژه شهر قم انواع متفاوتی از خبرهای غیر واقعی را منتشر می کنند.
بازنمایی از افراد مبتلا به کرونا
در فضای مجازی به افراد مبتلا به بیماری کرونا برچسب هایی نظیر بی احتیاطی، بی مبالاتی، بی مسئولیتی، زشت، تحقیرشدگی، سرزنش،طرد،تحقیر، مرگ و … به آنها داده می شود «در این راستا گافمن بیان می کند که بیشتر انسانها می کوشند تا برخی کارها را از دید افراد جامعه پنهان کنند و در نقش دیگری ظاهر شوند. لذا، یک نقش معین را به گونه ای کامل انجام نمی دهند»(مرادی،محمدتقی: 1389).
ایجاد ننگ برای کنترل شیوع فوق العاده بد است،این امر می تواند افراد را برای پنهان کردن بیماری به منظور جلوگیری از تبعیض سوق دهد ، می تواند افراد را از جستجوی مراقبت های بهداشتی باز دارد و می تواند مردم را از جستجوی رفتارهای سالم منصرف کند ، که همه اینها به گسترش ویروسی کمک می کند.
نتیجه گیری
در فضای مجازی کلیشه های منفی بسیاری که در اکثر مواقع اشتباه می باشد به آسیایی ها نسبت داده می شود و این منجر به شکل گیری یک دید منفی نسبت به این مردم می شود و نهایتا منجر به کنش ها و رفتارهای نامناسب می شود و نهایتا به ضعف در ارتباطات بین فرهنگی می شود.
همچنین بازنمایی صحیح این بیماری موجب افزایش آگاهی جامعه درباره پیشگیری از این بیماری و افزایش کیفیت زندگی انسان ها می شود.
منابع
خواجه ئیان, داتیس, لبافی, & امیدی. (2019). رسانه و سلامت: شناسایی و تحلیل چارچوب‌های خبری در بازنمایی رسانه‌ای بیماری ام‌اس. فصلنامه مطالعات فرهنگ-ارتباطات, 20(46), 67-88.
مرادی، گلمراد؛محمدتقی،ایمان (1389). روش‌شناسی نظریه‌ی اجتماعی گافمن. فصلنامه علمی-پژوهشی زن و جامعه, 2(6), 59-78.
مهدی زاده، مهدی. (۱۳۸۷) «تحلیل محتوای بازنمایی های رسانه ای در جهان نابرابر»، مجله رسانه، شماره ۷۳، صص ۱۴۴-۱۲۷.
احمدی،محمد؛جواهری،فاطمه(1396)بازنمایی پدیده پلاسکو در رسانه تلگرام.دانشکده علوم انسانی و اجتماعی:دانشگاه خوارزمی.
Heffernan, C., Misturelli, F., & Thomson, K. (2011). The representation ofhighly pathogenic avian influenza in the Chinese media. Health, Risk & Society, 13(7-8), 603-620.
Ruan, L, Knockel, J, Crete-Nishihata , M(2020).Censored ContagionHow Information on theCoronavirus is Managed on Chinese Social Media.
https://fa.shafaqna.com/news/880138/
